Een gewone openbare bibliotheek wordt van het ene op het andere moment het decor van de vangst van een van de grootste drugscriminelen van Amerika. In ‘The Glen Park Library: A Fairy Tale of Disruption’ van Pamela Lee wordt dieper ingegaan op de arrestatie van Ross William Ulbricht. Het kritische boek is nu beschikbaar in het Alphabetum, de bibliotheek van de voormalige Amerikaanse ambassade in Den Haag.

Oktober 2013. Een bezoeker neemt plaats in Glenn Park, de openbare bibliotheek van San Francisco om wat te gaan werken. Hij is de beheerder van Silk Road, een anonieme marktplaats voor harddrugs. Meerdere opsporingdiensten zijn al jaren naar hem op zoek en New York Times omschrijft Silk Road als ‘the largest. most sophisticated criminal enterprise the Internet has ever seen’. Undercover FBI agenten arresteren de vermeende ‘Dread Pirate Roberts’ op grond van computer hacking, witwassen en samenzwering voor drugshandel. Ross William Ulbrichts’ ideaal van vrijhandel was een beetje uit de hand gelopen.

De marktplaats Silk Road staat op een Tor-netwerk, een netwerk dat voor vrijheid, privacy en anonimiteit staat. Het versleutelde netwerkverkeer verloopt via verschillende pakketjes en tussenstations en niet direct via provider naar een computer. De pakketjes bevatten per tussenstation steeds minder informatie waardoor uiteindelijk de verzendlocatie niet meer te achterhalen is. De NSA probeert al langer grip te krijgen op Tor terwijl het systeem is ontstaan dankzij geld van de Amerikaanse overheid. Internetgebruikers die censuur willen omzeilen zien het Tor-netwerk als een manier om vrij te communiceren. Tor is dus niet automatisch dark web of verbonden aan criminele activiteiten. Journalisten maken bijvoorbeeld gebruik van het netwerk om hun bronnen te beschermen.

Ulbricht geloofde in economisch libertarisme, een ideologie die uitgaat van een zo groot mogelijke persoonlijke vrijheid en weinig overheidsgezag. De drugsmarktplaats Silk Road was een ‘hidden service’ op het Tor-netwerk, het dark web. Ulbricht was ‘slechts’ de netwerkbeheerder voor de handel in drugs, een handel die in zijn ogen geen schade berokkende. Inmiddels zit Ulbricht levenslang vast in de gevangenis en de grootste dealer op Silk Road kreeg tien jaar. Het lijkt erop dat de Amerikaanse overheid de handel in drugs minder zwaar laat wegen dan de filosofie van het liberatarisme.

De arrestatie van Ulbricht kan niet worden afgedaan als een incident. De gebeurtenis leest als een sprookje over disruption, het ontwrichten van bestaande organisaties. Het gaat over de dynamiek op het ‘dark net’, Silicone Valley en de relatie tussen openbare bibliotheken en digitale cultuur.’ Pamela Lee stelt dat disruptieve innovatie zich kenmerkt door een saai, zich steeds herhalend refrein; ‘Fail, die, disrupt, innovate get born again, reapeat’. In beweging blijven wordt hiermee een voorwaarde om in leven te blijven. ‘You’ll die if you stop, like a shark’, maar wie wordt hiermee eigenlijk mee ontwricht? De arrestatie van Ulbricht representeert twee kanten van dezelfde dystopische medaille. Aan de ene kant is er ‘altijd vraag en aanbod’, aan de andere kant ’is technologie bedoeld om problemen op te lossen en mensen te helpen’. Nu Ulbricht achter tralies zit zwermen nieuwe generaties piraten rond in het duistere water van de ontregeling. De opvolger van Silk Road zal veel groter en gevaarlijker zijn dan het origineel.

The Glen Park Library: A Fairy Tale of Disruption, Pamela M. Lee, MIT press, 2019

Tekst: Marienelle Andringa